Voor het kappen, rooien, verplaatsen of andere handelingen waardoor bomen kunnen beschadigen of zelfs dood gaan, kan het aanvragen van een ‘omgevingsvergunning voor het vellen van houtopstand’ (voorheen kapvergunning) vereist zijn. De regels hierover verschillen per gemeente. Gemeenten hebben deze regels meestal in een gemeentelijke kapverordening vastgelegd. Voor percelen buiten de bebouwde kom en voor bepaalde boomsoorten en bospercelen is de Boswet van toepassing.
In sommige gevallen moet u de kap van deze bomen melden bij de boswetambtenaar in uw provincie en geldt er een herplantplicht (binnen 3 jaar). Bomen in erven en tuinen vallen niet onder deze meldings- en herplantingsplicht van de Boswet. Wanneer u één of meerder bomen gaat rooien is het dan ook verstandig om na te gaan of het doen van een kapmelding of het aanvragen van ‘omgevingsvergunning voor het vellen van houtopstand’ oftewel een kapvergunning vereist is.
Veel gemeenten hebben een lijst vastgesteld van bijzondere bomen, waarvoor een kapvergunning of melding noodzakelijk is. Voor de bomen die niet op deze lijst voorkomen geldt die verplichting niet.